W Tampere Škoda testuje swoje najnowsze rozwiązania w zakresie Inteligentnych Zajezdni. Czeski producent pokazał, że automatyzacja wielu prac jest możliwa – celem jest wdrożenie rozwiązań pozwalających jednemu pracownikowi na obsługę nawet pięciu tramwajów. Sami zobaczcie!
W połowie poprzedniego roku Škoda poinformowała o pierwszych udanych testowych jazdach automatycznych tramwaju Škoda Smart Artic X34 na zajezdni w Tampere w Finlandii. W tym roku mieliśmy okazję przekonać się na własne oczy, jak idą prace Škody nad inteligentną zajezdnią tramwajową (smart depot).
Škoda w Finlandii
W połowie lat 80. w Finlandii firma Rautaruukki rozpoczęła produkcję wagonów towarowych. W kolejnych latach spółka przechodziła liczne zmiany, aż w końcu w roku 1991, znana już jako Transtech i dysponująca zakładam w Otanmäki, została przejęta przez hiszpańskie Talgo. W 2007 ponownie zyskała fińskich właścicieli, ale w 2015 r. 75 proc. udziałów zostało nabyte przez Škoda Transportation. Po trzech latach Czesi przejęli cale przedsiębiorstwo i zmienili jego nazwę na Škoda Transtech.
W ostatnich latach Transtech dostarczył m.in.
tramwaje do Helsinek oraz Tampere, a także wagony piętrowe (w tym sterownicze) wykorzystywane przez Koleje Fińskie (VR) czy sypialne, których makietę mogliśmy ostatnio
zobaczyć w Polsce.
Tramwaje w Tampere
System tramwajowy w Tampere jest jednym z najmłodszych w Europie – pasażerowie mogą z niego korzystać
od 9 sierpnia 2021 r. Ostateczna decyzja o jego budowie zapadła pod koniec roku 2016 r. Do jej obsługi wybrano tramwaje
Škoda Smart Artic X34 produkowane przez Transtech – to pojazdy dwukierunkowe, całkowicie niskopodłogowe o długości 37,3 m i szerokości 2,65m. Mogą pomieścić 104 pasażerów na miejscach siedzących (40 to fotele składane) oraz ponad 200 stojących.
Tramwaje okazały się sporym sukcesem i są chętnie wykorzystywane przez mieszkańców. Finowie zdecydowali się ostatnio na
wydłużenie części tramwajów poprzez dodanie nowego członu oraz poinformowali o
dalszej rozbudowie sieci.
Obecnie w Tampere funkcjonuje jedna zajezdnia tramwajowa. To właśnie tutaj Škoda, w porozumieniu z miejscowymi podmiotami, testuje swoje rozwiązania w zakresie inteligentnych zajezdni tramwajowych.
Skoda Digital
Projekt inteligentnej zajezdni realizowany jest przez Škoda Digital, która obecnie koncentruje się na czterech obszarach działalności: autonomizacji, kontroli nad pojazdami, aplikacjami mobilnymi oraz rozwiązaniami smart city.
W zakresie smart depot celem Škoda jest opracowanie rozwiązań, które pozwolą, aby jeden pracownik mógł obsługiwać 5 tramwajów na zajezdni, a nie żeby na jeden tramwaj przypadało nawet ośmiu pracowników, jak jest to obecnie.
– Nowych rozwiązań nie da się wdrożyć, pracując tylko w biurze czy wirtualnie. Musimy je testować w rzeczywistych warunkach zajezdni i codziennej eksploatacji i to właśnie dzieje się w Tampere. Zebrane dane wykorzystujemy w dalszych pracach rozwojowych – mówił Martin Dolejsi ze Škoda Digital. Co zatem zobaczyliśmy w Tampere?
Inteligentna zajezdnia
Škoda jest przekonana, że w dobie niskiego bezrobocia, starzejącego się społeczeństwa oraz rosnącego wykorzystania transportu publicznego wdrażanie rozwiązań automatycznych i późniejsza autonomizacja prac jest jedynym kierunkiem rozwoju, który zapewni utrzymywanie efektywnego funkcjonowania transportu.
Jeśli chodzi o samą zajezdnię, to jest ona doskonałym miejscem do sprawdzania nowych rozwiązań. Z jednej strony jest ona bowiem kluczowa dla efektywnego wykorzystania posiadanej floty pojazdów, a z drugiej pozostaje ściśle kontrolowanym środowiskiem, bez obecności osób postronnych, a wykonywane na niej prace są powtarzalne. To wszystko czyni ją idealnym poligonem dla nowych rozwiązań.
Zrzut ekranu z aplikacji Skody - tak wybiera się predefiniowane trasy przejazud.
– Wdrożenie nowych rozwiązań to nie tylko uwolnienie części pracowników do wykonywania innych zadań, ale też zdjęcie z nich powtarzalnych i nudnych czynności. To także zmniejszenie ryzyka błędów ludzkich, zwiększenie bezpieczeństwa, poprawa efektywności pracy zajezdni, a w konsekwencji zmniejszenie kosztów operacyjnych – podkreślał Dolejsi.
W ramach ekosystemu inteligentnej zajezdni Škoda wskazuje trzy główne grupy rozwiązań. Pierwsza to automatyczne manewry na zajezdni, czyli wszystko to, co jest niezbędne do zautomatyzowania prac w tym zakresie; druga to systemy detekcji oraz ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) wspomagające prace motorniczego oraz rozwiązania w zakresie prowadzenia zautomatyzowanej inspekcji/diagnostyki pojazdów. W ich ramach znajdziemy także narzędzia do zarządzania flotą, planowania prac utrzymaniowych czy zbiory danych statystycznych.
Podczas naszego pobytu w Tampere pracownicy Škoda zaprezentowali, jak za pomocą stanowiska komputerowego lub pada sterować można tramwajami na zajezdni. W czasie testów w kabinie pozostawał motorniczy, ale było to podyktowane względami bezpieczeństwa, a testowy tramwaj poruszał się po terenie bez jego ingerencji.
Przejazdy po zajezdni odbywały się poprzez wyznaczanie predefiniowanych wcześniej zadań, takich jak przejechanie w konkretne miejsce czy przejazd na myjnię. Celem producenta jest tu osiągnięcie automatyzacji na poziomie GoA4, czyli bez obecności i nadzoru pracownika.
Tramwaj
Tramwaje Škoda używane w Tampere zostały wyposażone we wspomniany już system ADAS oraz system antykolizyjny, który zatrzymuje tramwaj po wykryciu przedmiotu czy człowieka na torach. Te rozwiązania są już stosowane także w tramwajach wykorzystywanych we Włoszech, Niemczech oraz Czechach, a ich celem jest oczywiście zmniejszenie liczby kolizji. Są również niezbędne we wdrażaniu rozwiązań smart depot.
Co ciekawe na wdrożenie systemu antykolizyjnego Škoda zdecydowano się we Wrocławiu, gdzie od lat wykorzystywane są tramwaje 19T – urządzenia zostaną zainstalowane przy okazji trwających w tym roku prac utrzymaniowych.
Pierwszy tramwaje jest już gotowy.
Škoda opracowała także system inteligentnego ogranicznika prędkości, który ma ograniczać liczbę wykolejeni spowodowanych przekraczaniem prędkości – działa on w oparciu o zdefiniowane przez operatora prędkości na poszczególnych odcinkach toru i uniemożliwia motorniczemu przekroczenie wskazanych limitów.
Jak to wyszło w praktyce?
Pomimo nieprzyjemnej i deszczowej pogody wszystkie zadania, jakie miał wykonać tramwaj na zajezdni w Tampere poszły sprawnie. Pojazd poruszał się po terenie zajezdni samodzielnie i zgodnie z założonymi trasami.
Pozytywnie wypadły także testy systemu antykolizyjnego – tramwaj nie miał problemów z zatrzymaniem się przed manekinem udającym stojącego na torach człowieka.
Škoda podkreśla przy tym, że opracowywane przez nią rozwiązania są już częściowo dostępne dla klientów i wykorzystywane. Mowa tu nie tylko o rozwiązaniach z zakresu unikania kolizji czy wykrywania osób w pobliżu tramwaju, ale także tych związanych z nadzorem nad flotą i zbierających wszystkie kluczowe dane z eksploatacji pojazdu. Zamknięcie i dopracowanie kompletnego portfolio produktów w zakresie smart depot zajmie jeszcze jakiś czas, ale trudno nie zgodzić się z producentem, że od takich rozwiązań nie ma już w zasadzie ucieczki.
– To, co cztery lata temu zaczęło się jako wizja połączonego i zautomatyzowanego zaplecza technicznego, dziś przekształciło się w w pełni funkcjonujący ekosystem gotowy do wdrożenia w miastach całej Europy. Smart Depot od Škoda Group łączy sztuczną inteligencję, zdigitalizowaną obsługę techniczną i automatyczny ruch pojazdów w jedno zintegrowane rozwiązanie, które przekształca tradycyjną zajezdnię w wielofunkcyjne centrum mobilności miejskiej. Technologia, opracowana i przetestowana w fińskim mieście Tampere, wprowadza do zajezdni tramwajowych automatyczne przemieszczanie pojazdów, monitorowanie ich stanu za pomocą cyfrowego bliźniaka oraz wizualne inspekcje oparte na sztucznej inteligencji. Smart Depot to krok w stronę w pełni cyfrowej obsługi technicznej. Naszym celem jest zwiększenie efektywności utrzymania, odciążenie personelu od rutynowych zadań i zapewnienie operatorom dokładnych danych do podejmowania decyzji. To namacalny krok w kierunku w pełni cyfrowego i autonomicznego działania” – powiedział Jiří Liberda, dyrektor ds. cyfryzacji w Škoda Group.
Zapisz
się do newslettera:
